مشکلات دریچه آئورت و درمان نوین با  TAVI

راهنمای جامع برای بیماران

مقدمه: قلب، دریچه‌ها و اهمیت دریچه آئورت

قلب، این پمپ حیاتی و بی‌وقفه، مسئول گردش خون در تمام بدن است. خون اکسیژن‌دار را به بافت‌ها می‌رساند و خون حاوی دی‌اکسید کربن را برای اکسیژن‌گیری به ریه‌ها بازمی‌گرداند. این فرآیند پیچیده و هماهنگ، توسط چهار حفره (دو دهلیز و دو بطن) و چهار دریچه قلبی کنترل می‌شود. دریچه‌ها نقش دروازه‌بان را ایفا می‌کنند و جریان خون را در یک مسیر مشخص و یک‌طرفه تضمین می‌کنند و از بازگشت خون به عقب جلوگیری می‌کنند.

چهار دریچه اصلی قلب عبارتند از:

دریچه میترال (دو لتی): بین دهلیز چپ و بطن چپ

دریچه سه لتی: بین دهلیز راست و بطن راست

دریچه پولمونر: بین بطن راست و شریان ریوی

دریچه آئورت: بین بطن چپ و شریان آئورت

در میان این دریچه‌ها، دریچه آئورت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این دریچه در خروجی بطن چپ، قدرتمندترین حفره قلب، قرار گرفته است. وظیفه اصلی آن، باز شدن کامل در هنگام انقباض بطن چپ (سیستول) برای اجازه عبور خون اکسیژن‌دار به داخل آئورت (بزرگترین شریان بدن) و سپس بستن کامل در هنگام استراحت بطن (دیاستول) برای جلوگیری از برگشت خون از آئورت به بطن چپ است. عملکرد صحیح این دریچه برای حفظ جریان خون مناسب به تمامی اندام‌ها و بافت‌های بدن، حیاتی است. هرگونه اختلال در عملکرد دریچه آئورت می‌تواند منجر به مشکلات جدی و تهدیدکننده حیات شود.

آناتومی و عملکرد دریچه آئورت

دریچه آئورت به طور طبیعی از سه لت (کاسپ) نازک و انعطاف‌پذیر تشکیل شده است که به آن “سه لتی” (tricuspid) می‌گویند. این لت‌ها مانند برگه‌های کوچک عمل می‌کنند که با هر ضربان قلب باز و بسته می‌شوند.

هنگام سیستول (انقباض بطن چپ): لت‌ها کاملاً به سمت دیواره‌های آئورت باز می‌شوند و یک مسیر باز و عریض برای خروج خون فراهم می‌کنند.

هنگام دیاستول (استراحت بطن چپ): لت‌ها به هم می‌رسند و کاملاً بسته می‌شوند تا از هرگونه نشت خون به داخل بطن چپ جلوگیری کنند.

این عملکرد دقیق و هماهنگ، تضمین‌کننده حفظ فشار خون مناسب در آئورت و تأمین خون‌رسانی کافی به مغز، کلیه‌ها، کبد، اندام‌ها و سایر نقاط بدن است.

انواع بیماری‌های دریچه آئورت

بیماری‌های دریچه آئورت معمولاً به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. تنگی دریچه آئورت (Aortic Stenosis – AS)

تنگی دریچه آئورت شایع‌ترین بیماری دریچه‌ای در سالمندان است. در این حالت، دریچه آئورت به درستی باز نمی‌شود. لت‌های دریچه ضخیم، سفت و یا کلسیمی شده‌اند و این امر باعث باریک شدن دهانه دریچه و کاهش جریان خون خروجی از بطن چپ می‌شود. برای غلبه بر این مقاومت، بطن چپ مجبور است با فشار بیشتری کار کند و به مرور زمان دچار ضخیم شدن (هیپرتروفی) و نارسایی می‌شود.

علل تنگی دریچه آئورت:

دژنراسیون و کلسیفیکاسیون وابسته به سن: شایع‌ترین علت، به خصوص در افراد بالای ۶۵ سال. با افزایش سن، رسوب کلسیم و پروتئین‌ها روی لت‌های دریچه اتفاق می‌افتد و باعث سفت شدن و محدودیت حرکت آن‌ها می‌شود. این فرآیند شبیه به آترواسکلروز (تصلب شرایین) است.

تنگی مادرزادی دریچه آئورت (Bicuspid Aortic Valve): در این حالت، فرد از بدو تولد به جای سه لت، دو لت در دریچه آئورت خود دارد. این دریچه دو لتی بیشتر مستعد فرسایش، کلسیفیکاسیون و تنگی در سنین جوانی‌تر (معمولاً ۴۰ تا ۶۰ سالگی) است.

تب روماتیسمی: اگرچه در کشورهای توسعه‌یافته کمتر شایع است، اما در برخی مناطق دنیا همچنان یک علت مهم است. عفونت باکتریایی استرپتوکوکی درمان‌نشده می‌تواند منجر به آسیب التهابی مزمن به دریچه‌های قلب، از جمله دریچه آئورت، و در نهایت تنگی یا نارسایی آن‌ها شود.

بیماری‌های خاص: مانند بیماری‌های متابولیک نادر یا بیماری کلیوی مزمن که می‌توانند باعث تسریع کلسیفیکاسیون شوند.

2. نارسایی دریچه آئورت (Aortic Regurgitation – AR) / برگشت خون دریچه آئورت

نارسایی دریچه آئورت زمانی اتفاق می‌افتد که دریچه آئورت به طور کامل بسته نمی‌شود. در نتیجه، پس از هر بار پمپ کردن خون توسط بطن چپ، مقداری از خون از آئورت به داخل بطن چپ نشت می‌کند و بازمی‌گردد. این برگشت خون باعث می‌شود که بطن چپ مجبور به پمپ کردن حجم بیشتری از خون در هر ضربان شود. برای جبران این حجم اضافی، بطن چپ به مرور زمان گشاد (دیلاته) می‌شود و دیواره‌های آن ضخیم‌تر می‌شوند، اما در نهایت ممکن است دچار نارسایی شود.

علل نارسایی دریچه آئورت:

گشاد شدن ریشه آئورت (Aortic Root Dilation): ریشه آئورت بخشی از آئورت است که دریچه به آن متصل است. گشاد شدن این ناحیه می‌تواند باعث شود که لت‌های دریچه نتوانند به خوبی به هم برسند و در نتیجه نشت خون اتفاق بیفتد. علل گشاد شدن ریشه آئورت شامل فشار خون بالا کنترل‌نشده، سندرم مارفان، سندرم اهلرز-دانلوس و سایر بیماری‌های بافت همبند است.

بیماری‌های مادرزادی دریچه آئورت (Bicuspid Aortic Valve): همانطور که ذکر شد، دریچه دو لتی می‌تواند مستعد نشت نیز باشد.

تب روماتیسمی: می‌تواند باعث آسیب به لت‌ها و نارسایی دریچه شود.

اندوکاردیت عفونی: عفونت باکتریایی یا قارچی دریچه‌های قلب که می‌تواند باعث تخریب لت‌ها و ایجاد سوراخ یا پارگی در آن‌ها شود.

تروما: آسیب دیدگی قفسه سینه در اثر ضربه یا تصادف که می‌تواند به دریچه آئورت آسیب برساند.

بیماری‌های التهابی: مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان، آرتریت روماتوئید، لوپوس اریتماتوی سیستمیک که می‌توانند به دریچه آئورت آسیب برسانند.

علائم و عوارض بیماری‌های دریچه آئورت

بیماری‌های دریچه آئورت می‌توانند به مرور زمان پیشرفت کنند و در ابتدا ممکن است بدون علامت باشند. اما با پیشرفت بیماری و افزایش فشار بر قلب، علائم ظاهر می‌شوند.

علائم شایع:

تنگی نفس (Dyspnea): این شایع‌ترین علامت است، به خصوص در هنگام فعالیت بدنی، و ناشی از تجمع خون در ریه‌ها به دلیل نارسایی قلبی است. در مراحل پیشرفته، تنگی نفس حتی در حالت استراحت نیز ممکن است رخ دهد.

درد قفسه سینه (آنژین صدری): ممکن است شبیه به درد حمله قلبی باشد و ناشی از کمبود خون‌رسانی به عضله قلب باشد، حتی اگر عروق کرونر سالم باشند.

غش کردن (سنکوپ) یا سرگیجه: به خصوص در هنگام فعالیت بدنی، ناشی از کاهش جریان خون به مغز.

خستگی و ضعف عمومی: ناشی از کاهش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها و نارسایی قلبی.

تپش قلب (Palpitations): احساس ضربان نامنظم یا سریع قلب.

ورم پاها و مچ پا (ادم): ناشی از تجمع مایعات در بدن به دلیل نارسایی قلبی.

افزایش وزن ناخواسته: به دلیل تجمع مایعات.

مشکل در خوابیدن: به خصوص دراز کشیدن مسطح (ارتوپنه)، به دلیل تنگی نفس.

عوارض جدی (در صورت عدم درمان):

نارسایی قلبی: ناتوانی قلب در پمپ کردن خون کافی برای تأمین نیازهای بدن.

سکته مغزی: به دلیل تشکیل لخته خون در قلب و حرکت آن به سمت مغز.

حمله قلبی (سکته قلبی): در برخی موارد، به دلیل کمبود خون‌رسانی به عضله قلب.

آریتمی‌های قلبی (ضربان‌های نامنظم قلب): می‌تواند منجر به سکته مغزی یا مرگ ناگهانی شود.

مرگ ناگهانی قلبی: به خصوص در تنگی شدید دریچه آئورت بدون درمان.

اندوکاردیت عفونی: افزایش خطر عفونت دریچه‌های آسیب‌دیده.

تشخیص بیماری‌های دریچه آئورت

تشخیص دقیق بیماری‌های دریچه آئورت نیازمند معاینه فیزیکی کامل و استفاده از روش‌های تشخیصی پیشرفته است.

روش‌های تشخیص:

معاینه فیزیکی و شنیدن صدای قلب (Auscultation): پزشک با گوشی پزشکی می‌تواند سوفل (صدای غیرطبیعی قلب) را بشنود که نشانه جریان خون آشفته از طریق دریچه تنگ یا نشت‌کننده است. نبض و فشار خون نیز بررسی می‌شوند.

اکوکاردیوگرافی (Echocardiography) یا اکوی قلب: این روش تصویربرداری اولتراسوند (فراصوت) از قلب است و مهم‌ترین ابزار تشخیصی برای بیماری‌های دریچه‌ای است.

اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (TTE): رایج‌ترین نوع، که پروب روی قفسه سینه قرار می‌گیرد. اطلاعاتی در مورد ساختار دریچه، میزان تنگی یا نارسایی، اندازه حفره‌های قلب، عملکرد بطن چپ و فشار ریوی ارائه می‌دهد.

اکوکاردیوگرافی ترانس‌ازوفاژیال (TEE): در این روش، پروب از طریق مری وارد می‌شود. تصاویر دقیق‌تری از دریچه‌ها ارائه می‌دهد، به خصوص در مواردی که اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک کافی نیست (مثلاً برای تشخیص عفونت دریچه یا بررسی دریچه دو لتی). این روش معمولاً قبل از TAVI برای ارزیابی دقیق دریچه و تعیین مناسب بودن بیمار انجام می‌شود.

الکتروکاردیوگرام (ECG یا نوار قلب): فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. می‌تواند علائم ضخیم شدن عضله قلب (هیپرتروفی)، بزرگ شدن حفره‌های قلب یا آریتمی‌ها را نشان دهد.

اشعه ایکس قفسه سینه (Chest X-ray): می‌تواند اندازه قلب، وجود تجمع مایع در ریه‌ها یا رسوب کلسیم در آئورت را نشان دهد.

تست ورزش (Stress Test): برای ارزیابی عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی و تعیین شدت علائم. در بیماران با تنگی شدید آئورت، انجام تست ورزش می‌تواند خطرناک باشد.

سی‌تی‌اسکن (CT Scan) قلب: سی‌تی‌اسکن قلب با کنتراست می‌تواند تصاویر بسیار دقیقی از آناتومی دریچه آئورت، ریشه آئورت، آئورت صعودی و عروق کرونر فراهم کند. این روش برای برنامه‌ریزی TAVI ضروری است، زیرا به پزشک کمک می‌کند تا مسیر ورود کاتتر، اندازه مناسب دریچه جایگزین و هرگونه آناتومی غیرعادی را ارزیابی کند.

کاتتریزاسیون قلبی (Cardiac Catheterization) و آنژیوگرافی عروق کرونر: در این روش، یک کاتتر نازک از طریق یک رگ خونی (معمولاً کشاله ران یا مچ دست) وارد قلب می‌شود. اندازه‌گیری مستقیم فشارها در حفره‌های قلب و آئورت امکان‌پذیر می‌شود. همچنین، آنژیوگرافی برای بررسی انسداد عروق کرونر (رگ‌های خونی تغذیه‌کننده قلب) انجام می‌شود، زیرا بسیاری از بیماران مسن با بیماری دریچه آئورت، بیماری عروق کرونر نیز دارند. این روش نیز معمولاً بخشی از ارزیابی قبل از TAVI است.

آزمایش خون: برای بررسی عملکرد کلیه‌ها، کبد، سطح الکترولیت‌ها و وجود التهاب یا عفونت.

درمان بیماری‌های دریچه آئورت

درمان بیماری‌های دریچه آئورت بستگی به شدت بیماری، علائم، وضعیت سلامت عمومی بیمار و وجود بیماری‌های زمینه‌ای دارد.

1. درمان دارویی (Medical Management)

درمان دارویی به طور مستقیم بیماری دریچه را درمان نمی‌کند، بلکه به کنترل علائم، بهبود عملکرد قلب و کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک می‌کند. این درمان برای بیماران با تنگی یا نارسایی خفیف تا متوسط، یا بیمارانی که کاندید جراحی نیستند، مفید است.

دیورتیک‌ها (ادرارآورها): برای کاهش تجمع مایعات و تنگی نفس.

داروهای کنترل فشار خون: مانند مهارکننده‌های ACE یا بتا-بلاکرها (با احتیاط در تنگی آئورت شدید).

داروهای کنترل ضربان قلب: برای آریتمی‌ها.

رقیق‌کننده‌های خون (ضد انعقادها): در صورت وجود فیبریلاسیون دهلیزی یا پس از تعویض دریچه مکانیکی.

آنتی‌بیوتیک‌ها: برای پیشگیری از اندوکاردیت عفونی در برخی موارد خاص.

جراحی تعویض دریچه آئورت (عمل قلب باز) از گذشته تا کنون، استاندارد طلایی درمان تنگی یا نارسایی شدید دریچه آئورت بوده است.

روند جراحی: این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و شامل ایجاد یک برش در قفسه سینه (استرنوتومی میانی) برای دسترسی به قلب است. بیمار به دستگاه بای‌پس قلبی-ریوی (پمپ قلب و ریه) متصل می‌شود تا در حین جراحی، کار قلب و ریه‌ها را بر عهده گیرد. جراح دریچه آئورت آسیب‌دیده را برمی‌دارد و یک دریچه مصنوعی جدید (بیولوژیکی یا مکانیکی) را جایگزین آن می‌کند.

انواع دریچه‌های جایگزین:

دریچه‌های مکانیکی: از مواد بادوام مانند کربن پیرولیتیک ساخته شده‌اند. طول عمر بسیار بالایی دارند اما نیاز به مصرف مادام‌العمر داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین) برای جلوگیری از تشکیل لخته خون دارند.

دریچه‌های بیولوژیکی (بافت): از بافت حیوانی (معمولاً گاو یا خوک) ساخته شده‌اند. نیاز به مصرف رقیق‌کننده خون برای مدت کوتاهی پس از جراحی دارند، اما طول عمر کمتری نسبت به دریچه‌های مکانیکی دارند (معمولاً ۱۰ تا ۱۵ سال) و ممکن است نیاز به تعویض مجدد داشته باشند.

مزایا: نتایج طولانی‌مدت اثبات شده، امکان ترمیم همزمان سایر مشکلات قلبی.

معایب: جراحی تهاجمی، نیاز به بیهوشی عمومی و دستگاه قلب-ریه، دوره بهبودی طولانی‌تر (چند هفته تا چند ماه)، خطرات مرتبط با جراحی (خونریزی، عفونت، سکته مغزی، آریتمی). این روش برای بیماران مسن یا بیماران با بیماری‌های زمینه‌ای متعدد و پرخطر مناسب نیست.

معرفی TAVI: تعویض دریچه آئورت از راه کاتتر (Transcatheter Aortic Valve Implantation/Replacement)

  TAVI ( تی‌ای‌وی‌آی) که با نام TAVR ( تی‌ای‌وی‌آر) نیز شناخته می‌شود، یک انقلاب در درمان تنگی شدید دریچه آئورت محسوب می‌شود. این روش یک جایگزین کم‌تهاجمی برای جراحی قلب باز است و به خصوص برای بیمارانی که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند یا ریسک جراحی بالایی دارند، ارائه شده است.

تاریخچه TAVI

اولین TAVI در سال ۲۰۰۲ توسط دکتر آلن کریبیه در فرانسه انجام شد. از آن زمان، این روش به سرعت پیشرفت کرده و به یک گزینه درمانی استاندارد برای بسیاری از بیماران تبدیل شده است. پیشرفت در طراحی دریچه‌ها و تکنیک‌های کاتتری، ایمنی و اثربخشی TAVI را به طور چشمگیری افزایش داده است.

مزایای TAVI نسبت به جراحی قلب باز

کم‌تهاجمی: بدون نیاز به برش بزرگ قفسه سینه و باز کردن استخوان سینه (استرنوتومی).

ریکاوری سریع‌تر: دوره بستری کوتاه‌تر و بهبودی سریع‌تر پس از عمل. بیماران معمولاً در عرض چند روز به خانه بازمی‌گردند.

کاهش خطر عوارض: به خصوص در بیماران پرخطر، خطر سکته مغزی، خونریزی و عفونت در برخی موارد کمتر از جراحی است.

بدون نیاز به دستگاه بای‌پس قلبی-ریوی: این به معنای فشار کمتر بر بدن بیمار است.

قابل انجام تحت بی‌حسی موضعی و آرام‌بخش: در بسیاری از موارد می‌توان TAVI را بدون بیهوشی عمومی کامل انجام داد.

مراحل کامل روش TAVI

روش TAVI یک عمل پیچیده است که توسط تیمی از متخصصان قلب و عروق (متخصصین اینترونشنال کاردیولوژیست، جراحان قلب، متخصصین تصویربرداری قلب و متخصصین بیهوشی) در یک محیط کاملاً مجهز و پیشرفته (مانند کت لب) انجام می‌شود.

1. ارزیابی اولیه و انتخاب بیمار

قبل از TAVI، بیمار یک ارزیابی جامع و دقیق توسط “تیم قلب” (Heart Team) کلینیک دلبان انجام می‌دهد. این تیم شامل:

متخصص قلب و عروق اینترونشنال: رهبر اصلی فرآیند TAVI.

جراح قلب: برای ارزیابی ریسک جراحی باز و تصمیم‌گیری مشترک.

متخصص اکوکاردیوگرافی و تصویربرداری قلب: برای ارزیابی دقیق آناتومی و عملکرد دریچه.

متخصص بیهوشی: برای مدیریت بیهوشی و کنترل وضعیت بیمار حین عمل.

پزشک داخلی قلب: برای بهینه‌سازی وضعیت سلامت عمومی بیمار.

مراحل ارزیابی شامل:

بررسی کامل سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی.

اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک و ترانس‌ازوفاژیال: برای ارزیابی شدت تنگی، ابعاد دریچه و عملکرد قلب.

سی‌تی‌آنژیوگرافی قلب و آئورت (CT Angiography): این مهم‌ترین ابزار برنامه‌ریزی است. تصاویر سه‌بعدی دقیق از دریچه آئورت، ریشه آئورت، عروق محیطی (شریان فمورال) و آئورت فراهم می‌کند. این سی‌تی‌اسکن به تعیین اندازه و نوع مناسب دریچه TAVI، مسیر ورود کاتتر و ارزیابی وجود کلسیفیکاسیون و سایر ناهنجاری‌های آناتومیک کمک می‌کند.

کاتتریزاسیون قلبی و آنژیوگرافی عروق کرونر: برای بررسی فشارها و انسداد عروق کرونر.

آزمایشات خون جامع: شامل آزمایشات کلیه، کبد، شمارش سلول‌های خونی و فاکتورهای انعقادی.

مشاوره با سایر متخصصین: در صورت لزوم (مثلاً متخصص ریه، کلیه، عصب‌شناس).

هدف از این ارزیابی، اطمینان از مناسب بودن بیمار برای TAVI و برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش خطرات است.

2. آماده‌سازی بیمار

ناشتا بودن: بیمار معمولاً از چند ساعت قبل از عمل ناشتا خواهد بود.

قطع برخی داروها: داروهای رقیق‌کننده خون ممکن است چند روز قبل از عمل قطع یا تنظیم شوند.

آنتی‌بیوتیک پیشگیرانه: برای جلوگیری از عفونت.

3. نحوه انجام TAVI

بیهوشی/آرام‌بخشی: TAVI می‌تواند تحت بیهوشی عمومی یا تحت بی‌حسی موضعی و آرام‌بخش عمیق (با توجه به شرایط بیمار و نظر تیم) انجام شود.

دسترسی عروقی: رایج‌ترین مسیر ورود، شریان فمورال در کشاله ران (Transfemoral) است. یک برش کوچک در کشاله ران ایجاد می‌شود و یک “غلاف” (sheath) بزرگ وارد شریان فمورال می‌شود. در موارد خاص که شریان فمورال مناسب نیست (مثلاً بسیار باریک یا کلسیفیه باشد)، از مسیرهای جایگزین مانند شریان ساب‌کلاوین (زیر ترقوه)، شریان کاروتید (گردن) یا مستقیم از نوک قلب (Transapical – که نیاز به برش کوچک در قفسه سینه دارد) استفاده می‌شود.

هدایت کاتتر به قلب: یک سیم راهنما (guidewire) از طریق غلاف وارد شریان شده و تحت هدایت فلوروسکوپی (اشعه ایکس زنده)، به سمت قلب و عبور از دریچه آئورت تنگ، به بطن چپ هدایت می‌شود.

بالون‌گذاری (در صورت لزوم): در برخی موارد، یک بالون کوچک از طریق سیم راهنما به داخل دریچه آئورت تنگ هدایت می‌شود. بالون برای مدت کوتاهی باد می‌شود تا دریچه را کمی باز کند و فضای لازم برای قرار دادن دریچه جدید را فراهم کند. این مرحله “والوولوپلاستی با بالون” نامیده می‌شود.

قرار دادن دریچه جدید: دریچه TAVI (که روی یک کاتتر فشرده شده است) از طریق سیم راهنما به سمت دریچه آئورت بیمار هدایت می‌شود. دریچه TAVI می‌تواند از نوع خودگسترش‌یابنده (Self-expanding) یا بالون‌گسترش‌یابنده (Balloon-expanding) باشد.

دریچه خودگسترش‌یابنده: با کشیدن غلاف محافظ، دریچه به آرامی باز و در محل مناسب مستقر می‌شود.

دریچه بالون‌گسترش‌یابنده: یک بالون در داخل دریچه باد می‌شود تا آن را به درستی در جای خود باز کند و فشار دهد.

تأیید موقعیت و عملکرد: پس از استقرار دریچه، پزشک با استفاده از فلوروسکوپی و اکوکاردیوگرافی (معمولاً اکوکاردیوگرافی ترانس‌ازوفاژیال) از موقعیت صحیح دریچه و عملکرد خوب آن (عدم نشت خون به عقب) اطمینان حاصل می‌کند.

خارج کردن ابزار و بستن محل دسترسی: کاتترها و غلاف‌ها با دقت خارج می‌شوند. محل ورود در کشاله ران با استفاده از وسایل خاص بستن عروق یا با فشار دستی بسته می‌شود.

انتقال به ریکاوری: بیمار پس از عمل به بخش ریکاوری یا مراقبت‌های ویژه منتقل می‌شود تا علائم حیاتی و وضعیت او به دقت کنترل شود.

کل فرآیند معمولاً ۱ تا ۳ ساعت طول می‌کشد.

مراقبت‌های پس از TAVI

دوره بستری در بیمارستان: معمولاً ۲ تا ۵ روز، بستگی به وضعیت بیمار و وجود عوارض.

کنترل درد: داروهای مسکن برای کنترل هرگونه ناراحتی در محل ورود کاتتر.

بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه: در ساعات اولیه پس از عمل، فشار خون، ضربان قلب، اکسیژن خون و عملکرد کلیه‌ها به دقت تحت نظارت هستند.

فعالیت بدنی: تشویق به راه رفتن زودهنگام برای جلوگیری از لخته شدن خون و بهبود سریع‌تر.

داروها:

ضد پلاکت‌ها (مانند آسپرین و کلوپیدوگرل): معمولاً برای چند ماه پس از TAVI تجویز می‌شوند تا از لخته شدن خون روی دریچه جدید جلوگیری شود.

داروهای قلبی دیگر: طبق دستور پزشک برای مدیریت فشار خون، ضربان قلب و سایر بیماری‌های زمینه‌ای.

تغذیه: رژیم غذایی سالم و کم‌نمک برای کمک به عملکرد قلب.

مراقبت از محل برش: تمیز و خشک نگه داشتن محل ورود کاتتر برای جلوگیری از عفونت.

پیگیری‌های منظم: مراجعه به پزشک متخصص قلب در زمان‌های تعیین‌شده برای بررسی وضعیت دریچه و عملکرد قلب (شامل اکوکاردیوگرافی).

پرسش‌های متداول (FAQ) درباره TAVI

1. TAVI برای چه بیمارانی مناسب است؟
   TAVI عمدتاً برای بیمارانی با تنگی شدید دریچه آئورت که ریسک جراحی قلب باز برای آن‌ها بالا یا متوسط است، مناسب است. این بیماران معمولاً مسن‌تر هستند و دارای بیماری‌های زمینه‌ای دیگری مانند بیماری ریوی، کلیوی یا عروقی هستند که جراحی باز را پرخطر می‌کند. تیم قلب (Heart Team) پس از ارزیابی جامع، بهترین روش درمانی را برای هر بیمار تعیین می‌کند.
2. آیا TAVI برای نارسایی دریچه آئورت هم کاربرد دارد؟
   در حال حاضر، TAVI عمدتاً برای تنگی دریچه آئورت تأیید شده است. کاربرد آن در نارسایی خالص دریچه آئورت هنوز در مراحل اولیه و برای موارد بسیار خاص است. نارسایی دریچه آئورت اغلب با جراحی قلب باز (تعویض یا ترمیم) درمان می‌شود.
3. آیا TAVI نیاز به بیهوشی عمومی دارد؟
   خیر، در بسیاری از موارد TAVI می‌تواند تحت بی‌حسی موضعی و آرام‌بخشی عمیق انجام شود. این امر مزایای زیادی برای بیماران مسن‌تر یا با مشکلات ریوی دارد. با این حال، در برخی موارد خاص، بیهوشی عمومی نیز ممکن است لازم باشد.
4. چقدر طول می‌کشد تا پس از TAVI به زندگی عادی بازگردم؟
   دوره بهبودی پس از TAVI به طور قابل توجهی کوتاه‌تر از جراحی قلب باز است. اکثر بیماران طی چند روز (۲ تا ۵ روز) از بیمارستان مرخص می‌شوند و می‌توانند ظرف ۱ تا ۲ هفته به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. با این حال، بهبودی کامل و بازگشت به فعالیت‌های سنگین‌تر ممکن است چند هفته طول بکشد.
5. آیا پس از TAVI نیاز به مصرف داروهای رقیق‌کننده خون دارم؟
   بله، معمولاً پس از TAVI نیاز به مصرف داروهای ضد پلاکت (مانند آسپرین و کلوپیدوگرل) برای چند ماه یا حتی به صورت مادام‌العمر (آسپرین) وجود دارد تا از تشکیل لخته روی دریچه جدید جلوگیری شود. پزشک شما بر اساس شرایطتان بهترین رژیم دارویی را تجویز خواهد کرد.
6. طول عمر دریچه TAVI چقدر است؟
   دریچه‌های TAVI از نوع بیولوژیکی هستند و طول عمر آن‌ها مشابه دریچه‌های بیولوژیکی جراحی است (معمولاً ۱۰ تا ۱۵ سال). مطالعات طولانی‌مدت در حال انجام است تا دوام دقیق این دریچه‌ها را تعیین کند، به خصوص در بیماران جوان‌تر. در صورت نیاز، امکان انجام “دریچه در دریچه” (Valve-in-Valve) نیز در آینده وجود دارد.
7. آیا می‌توانم بعد از TAVI ورزش کنم؟
   بله، پس از بهبودی کامل و تأیید پزشک، اکثر بیماران می‌توانند به تدریج فعالیت بدنی خود را از سر بگیرند. برنامه بازتوانی قلبی (Cardiac Rehabilitation) می‌تواند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشد.
8. آیا جای زخم بزرگی پس از TAVI باقی می‌ماند؟
   خیر، از آنجا که TAVI یک روش کم‌تهاجمی است، تنها یک برش کوچک (حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر) در کشاله ران یا سایر محل‌های دسترسی باقی می‌ماند که به مرور زمان کمرنگ‌تر می‌شود.
9. آیا امکان دارد دریچه TAVI نشت کند؟
   بله، نشت اطراف دریچه (Paravalvular Leak) یک عارضه احتمالی TAVI است. در اکثر موارد این نشت خفیف است و نیاز به درمان ندارد. در موارد نادر که نشت شدید باشد، ممکن است نیاز به مداخله مجدد باشد.
10. تفاوت بین TAVI و TAVR چیست؟
    این دو اصطلاح معمولاً به جای یکدیگر استفاده می‌شوند و به یک روش اشاره دارند: تعویض دریچه آئورت از راه کاتتر. TAVI مخفف Transcatheter Aortic Valve Implantation و TAVR مخفف Transcatheter Aortic Valve Replacement است.

سخن پایانی

ما متعهد به ارائه بهترین و به‌روزترین روش‌های درمانی برای بیماران قلبی هستیم. تیم مجرب دکتر جهرمی مقدم، با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین تجهیزات و دانش روز دنیا، در کنار شماست تا با تشخیص دقیق و درمان مناسب، به شما در مسیر بهبودی و بازگشت به زندگی سالم و پرنشاط کمک کند.

بیماری‌های دریچه آئورت، به خصوص تنگی شدید آن، می‌توانند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهند. اما با ظهور روش‌های نوین مانند  TAVI، امید تازه‌ای برای بیمارانی که پیش‌تر گزینه‌های درمانی محدودی داشتند، ایجاد شده است. TAVI به عنوان یک جایگزین کم‌تهاجمی و مؤثر برای جراحی قلب باز، به بیماران این امکان را می‌دهد که با ریسک کمتر و بهبودی سریع‌تر، از شر علائم آزاردهنده رها شده و طول عمر باکیفیت‌تری را تجربه کنند.

ما در مطب دکتر جهرمی ، با رویکرد “تیم قلب” (Heart Team)، هر بیمار را به صورت منحصر به فرد ارزیابی می‌کنیم تا بهترین و مناسب‌ترین گزینه درمانی را بر اساس شرایط خاص پزشکی، ریسک فاکتورها و ترجیحات بیمار انتخاب کنیم. از لحظه تشخیص تا مراقبت‌های پس از عمل، در تمامی مراحل در کنار شما خواهیم بود.

برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره و یا تعیین وقت، می‌توانید با ما تماس بگیرید. سلامت قلب شما، دغدغه اصلی ما است.